Krachtvinders – werkers aan positieve organisaties

Binnen Uiterwaarden hebben we allemaal een groot hart voor mensen in organisaties plus een diversiteit aan achtergronden in zowel opleiding als ervaring. Daarmee brengen we een breed scala aan perspectieven mee op werkvragen. Onze gedeelde ambitie: verbinden op kracht om daarmee het welbevinden in organisaties vergroten. Dat drukt zich minimaal uit in plezier, in betrokkenheid, in goede relaties, in betekenis en in resultaten. Dat willen we met elkaar doen binnen Uiterwaarden en samen met jullie, onze klanten, in jullie bedrijven.

Positieve Organisaties

Wij vatten de bedoeling van ons werk samen in ‘Werken aan Positieve Organisaties’, maar  voordat we daar dieper op ingaan  staan we eerst stil bij de keuze voor de naam van onze organisatie – want die heeft er uiteindelijk alles mee te maken.

Over de naam Uiterwaarden

Deze keuze is ‘op gevoel’ ontstaan. Als je na een dag hard werken je wandelschoenen aantrekt voor een loopje door de uiterwaarden, voel je de druk van de dag letterlijk van je schouders afglijden. De uiterwaarden zijn een oase van rust waar je letterlijk weer op adem komt. Je kunt er weer uitademen. Zaken in perspectief zetten. De resten van de dag afhechten en ontspannen aan de avond beginnen. Lopen door de Uiterwaarden is goed voor de mentale gezondheid. Uiterwaarden staan letterlijk voor ruimte. Ruimte voor de stroom, die nodig is als het water hoog staat – letterlijk én figuurlijk.

Kracht vinden

De vaardigheid om snel je balans te hervinden hebben we broodnodig. Werk vraagt veel van ons en de cijfers van het Trimbos-instituut liegen er niet om. Maar liefst 1,3 miljoen werkenden hebben last van burn-out klachten en een van de belangrijkste redenen voor het ontstaan van werkgerelateerd verzuim is de psychosociale arbeidsbelasting (PSA). De kosten als gevolg van werkgerelateerd verzuim door psychosociale arbeidsbelasting is €3,9 miljard per jaar en dat is alleen nog maar de vertaling in euro’s.

Werken is belangrijk voor ons en kan een grote bron van levensvreugde zijn. Daarom doet het ons iets als we zien dat er zoveel mensen steeds meer uitgeput raken, terwijl ze hun ziel en zaligheid in hun werk leggen. Dat er teams zijn die zich tot het uiterste inspannen voor hun klanten en merken dat ze bij collega-teams tegen een muur aanlopen. Dat de keten hapert, in plaats van soepel loopt. Of als de medewerkers in het primaire proces zich afvragen waarom het management en de ondersteunende afdelingen niet helpen, maar vooral zand in de machine lijken te gooien.

Positieve en negatieve mindset

In positieve organisaties wordt actief en bewust gewerkt aan een positieve mindset. Een mindset waarin je denkt in ambities, in kansen en mogelijkheden, in commitment aan gezonde groei.

Het maakt nogal uit of je denkt in termen van problemen of in termen van mogelijkheden. In het ene geval zet je je interne alarmsysteem aan, met alle consequenties van dien. En dat systeem schiet snel aan, omdat we er zo gevoelig voor zijn. Dat is evolutionair bepaald. Als we niet oppassen houdt het ons gevangen en wandelen we van probleem naar probleem, zonder ooit aan onze dromen toe te komen.

Denken in problemen of denken in mogelijkheden

Er is dus een heel praktische reden voor het investeren in een positieve mindset.  Als je start bij je probleem, zet je namelijk direct ook je interne angstsysteem aan. Je maakt je bezorgd en dat zet een heel scala aan fysieke reacties in gang. Adrenaline wordt aangemaakt, je voelt je opgejaagd en krijgt een scherpe focus. Je houding is reactief en je bent gericht op het snel oplossen van je probleem. Daarmee vind je waarschijnlijk snel een oplossing die voor de korte termijn werkend is. Maar of je probleem daarmee echt is opgelost is maar de vraag. Onze ervaring is dat die steeds opnieuw terugkomt, in steeds een ander jasje.

Daarom investeren wij gericht in het ontwikkelen van het waarderende perspectief, in het denken in ambitie, wens of droom. Als problemen eerst worden omgewerkt naar een wens of ambitie wordt er een heel ander intern proces op gang gebracht. Je wilt niet meer ergens van weg, maar ergens naartoe. Je wordt actief. In plaats van adrenaline gaat je lichaam dopamine aanmaken, je wordt rustiger. Je ontspant en krijgt een brede focus. Daarmee zie je wat je eerder nog niet zag. Je creativiteit groeit en je bent in staat om oplossingen te vinden die duurzaam zijn en op de lange termijn het resultaat geven naar waar je naar op zoek bent.

Klachtgericht of krachtgericht?

Rond 2000 heeft Martin Seligman dit onderwerp in de psychologie op de agenda gezet. Hij heeft de wereld van de psychologie wakker geschud door te wijzen op het feit dat die vooral onderzoek deed naar klachten, naar onderwerpen als depressie, agressie en rouw. Onderwerpen waar je minder van wilt. Er werd nauwelijks onderzoek gedaan naar onderwerpen die betrekking hebben op kracht, vitaliteit, veerkracht. Onderwerpen waar je méér van wilt hebben. Seligman heeft zelf jaren onderzoek gedaan naar aangeleerde hulpeloosheid. Daar was hij succesvol in, want zijn cliënten knapten goed op. Toen ze hem vervolgens vroegen of hij ze kon vertellen hoe ze iets van hun leven konden maken, stond hij met zijn mond vol tanden. Dat stuk was de psychologie vergeten. Er was wel aandacht voor de negatieve emoties, maar niet voor de positieve.

Is dit herkenbaar voor jouw organisatie? Dat je verhoudingsgewijs veel meer energie steekt in de risico’s en problemen dan in het realiseren van dromen en ambities? Dat je langzaam maar zeker gevangene wordt van je interne alarmsysteem?

Onze droom

Uiterwaarden creëert ruimte voor de stroom. Dat doen de uiterwaarden letterlijk voor de rivier en dat willen wij doen in organisaties.  En en passant worden er dan ook nog wat probleem opgelost!

Wij dromen van positieve, krachtgerichte organisaties, waar je met plezier en kwaliteit samenwerkt aan je doelstelling. Waar je resultaten haalt die waardevol zijn voor je klanten en die tegelijkertijd betekenisvol en voedend zijn voor jou. Organisaties waarin mensen zich niet onderbenut en overbelast voelen, maar gezien en gewaardeerd weten. Waar je zin hebt in je werk, je energie erin kwijt kunt en daar ook weer van oplaadt. Win/ win dus – niet eenvoudig, maar des te meer belangrijk.

Buitengewoon presteren

In een positieve organisatie zijn je medewerkers mens en niet alleen middel. Er is waardering, betrokkenheid en motivatie. Het floreren van de medewerkers wordt op alle mogelijke manieren gestimuleerd. In persoonlijke ontwikkeling, door aandacht voor de werk/ privé-balans en allerlei andere programma’s waarmee je uitdrukking geeft aan je waardering voor je mensen.

In essentie gaat het om het kunnen en mogen werken vanuit kracht en het realiseren van je ambitie. “Om het realiseren van een cultuur waarin mensen samenwerken, groeien en presteren op een buitengewoon niveau.” – in de woorden van Robert Quinn, een belangrijke onderzoeker op dit gebied.

Mensen zijn contactdieren

Samenwerken is ons ingeboren. Wij hebben elkaar nodig en we gaan voor elkaar door het vuur. Soms letterlijk. Een oud-collega die veel voor de brandweer werkte gaf daarvan een tekenend voorbeeld. Als de mens een rationeel, calculerend en op zichzelf gericht soort was, zoals de economie ons wil doen geloven, zouden brandweerlieden zichzelf nooit in gevaar brengen. Het tegendeel blijkt echter de praktijk te zijn. Als een brandweerman hoort dat er nog mensen – en nog erger, kinderen – in het pand aanwezig zijn, willen ze instinctmatig het brandende pand in. Met gevaar voor eigen leven. Ze trainen er actief op om dit niet te doen. De verklaring voor dit instinct is dat het voor ons belangrijker is dat de soort overleeft. Wij leven dus niet voor onszelf, maar voor onze toekomst, ons nageslacht.

Laat het puur economische denken los

In de afgelopen 30 jaar is het economische denken dominant geweest in organisaties. Dit perspectief is uitermate rationeel en in zekere zin ‘mensvijandig’. Economen hebben lang gepredikt dat de mens een individualistisch en rationeel wezen is, in hoge mate egoïstisch. Veel bedrijfsprocessen zijn hierop gebaseerd – zoals bijvoorbeeld het bonussysteem. Langzaamaan beginnen de economen te erkennen dat ze daarmee behoorlijk naast de waarheid zaten. Een exclusieve focus op efficiency, kostenbeheersing, controle en beheersing, op procedures en voorspelbaarheid maakt je niet echt gelukkig. Denken dat we alleen op basis van rationele afwegingen keuzes maken is een vergissing.

In een positieve organisatie zijn je medewerkers mensen en niet alleen middelen. Het floreren van de medewerkers wordt op alle mogelijke manieren gestimuleerd. Ook in de aandacht voor en het stimuleren van samenwerking – in en tussen teams en in projecten. Daarmee voed je een sfeer van gemeenschap, van steun en samenwerking.

Tweetaligheid

Dit betekent niet dat een Positieve Organisatie de blik op het resultaat loslaat en zich volledig richt op de groei en bloei van de medewerkers en teams. Het betekent vooral dat er in een positieve organisatie tweetaligheid heerst.  Er is focus op de groei en bloei van mensen én op de efficiency van bedrijfsprocessen. Organisaties zijn er tenslotte om een doel te realiseren. Daar verbinden we ons op. Als we het economische motief van waarde creëren zowel in de brede zin van floreren in betekenisvol werk, als in de smalle zin van winstmaximalisatie kunnen omarmen, zijn we al een heel stuk op streek.

Positieve Organisaties – de How bij onze WHY

Als je met ons gaat samenwerken, kun je rekenen op een aantal zaken:

• We werken vanuit het waarderende perspectief en zijn gericht op wat je wél wil en wat er wél is. Om de simpele reden dat wat je aandacht geeft groeit – dus ook de problemen als je die altijd maar centraal blijft zetten.
• Kracht is ons startpunt – we bouwen op de unieke kwaliteiten die al aanwezig zijn – in individu, team en organisatie
• Tweetaligheid – we zijn gericht op mens én resultaat, op boven- én onderstroom, op creativiteit én voorspelbaarheid.
• We ontkennen de spanning daartussen niet, maar richten ons juist op de dilemma’s die je moet leren hanteren – we noemen dat meervoudig partijdigheid. Niet denken in of/of, maar in en/en. “Iedereen heeft gelijk, voor een deel”. Dat maakt het misschien niet gemakkelijker op de korte termijn, maar wel duurzamer op de langere termijn.
• Zin in werk is onze ondertitel. Zingeving/ een hoger doel is waar je je bed voor uit komt. Als je geen waarde nastreeft die verder gaat dan het verdienen van geld, ga je het steeds moeilijker krijgen om mensen te werven en te behouden.
• Het gaat alleen werken als er echtheid is in de relatie. Als je naar elkaar durft uit te spreken waar het wringt, om daar samen in te kunnen leren. Een cultuur die op leren en vertrouwen is gefundeerd, ipv op angst en controle.
• Daarvoor is positief leiderschap nodig, waarbij je minimaal leiding geeft vanuit een positieve bedoeling, werkt aan een positief klimaat en positieve communicatie en in staat bent om uitdagende doelen te formuleren, waar je mensen enthousiast aan willen werken.

Deze tekst is een bewerking van de inleiding die bij de opening van Uiterwaarden op 13 april 2023 is uitgesproken.